ĐIỀU TRỊ TĂNG HUYẾT ÁP Ở NGƯỜI GIÀ VÀ TĂNG HUYẾT ÁP TÂM THU ĐƠN ĐỘC

Vấn đề điều trị THA tâm thu đơn độc ở người lớn tuổi cần cân nhắc nhiều vấn đề trong đó việc làm tụt HA tâm trương cần được chú ý, vì bản thân HA tâm trương những bệnh nhân này đã bình thường hoặc thấp và việc hạ HA tâm thu kéo theo hạ HA tâm trương sẽ gây giảm tưới máu, đặc biệt là mạch vành (lấy máu chủ yếu trong kì tâm trương).

Nguồn: Hypertension in the elderly patient

·         Tỉ lệ hiện mắc THA trong số những người già (tuổi lớn hơn 60-65 tuổi) được báo cáo ở mức cao từ 60 – 80%. 

·         THA tâm thu đơn độc (ISH: Isolated systolic hypertension) rất phổ biến ở người già, thông thường được xác định với huyết áp tâm thu lớn hơn hoặc bằng 160 mmHg và huyết áp tâm trương dưới 90 mmHg (ISH giai đoạn 2). Tuy nhiên huyết áp tâm thu 140 mmHg được JNC 7 và các chuyên gia đồng thuận là giới hạn trên của mức HA bình thường ở tất cả lứa tuổi (ví dụ huyết áp 140-159/<90 là ISH giai đoạn 1.)

·         Người lớn tuổi nên cô gắng điều chỉnh lối sống để hạ HA. Nếu HA mục tiêu không đạt được thì mới bắt đầu sử dụng thuốc điều trị.

·         Nếu không có tình trạng THA khẩn cấp hay cấp cứu, việc hạ HA nên luôn luôn hạ 1 cách từ từ. Tất cả bệnh nhân nên được điều trị không dùng thuốc, đặc biệt là chế độ ăn giảm muối và giảm cân ở bệnh nhân béo phì. Liệu pháp sử dụng thuốc nên bắt đầu nếu việc thay đổi lối sống không đủ. Một yếu tố nguy cơ tiềm tàng khi sử dụng thuốc là Tụt HA tư thế đứng và/hoặc Tụt HA sau ăn là đặc điểm phổ biến ở những BN THA lớn tuổi.

·         Ở những BN lớn tuổi mà không có chỉ định đặc biệt cho loại thuốc hạ HA nào thì chúng ta được khuyến cáo nên bắt đầu sử dụng liệu pháp đơn độc 1 thuốc với liều thấp lợi tiểu thiazide, ức chế men chuyển hoặc ức chế thụ thể angiotensin II hoặc chức chế kênh calci tác dụng kéo dài (Khuyến cáo 1B).

·         Ở những BN có khả năng cần thêm thuốc thứ 2 (ví dụ như HA tâm thu lớn hơn 10/5 mmHg so với HA mục tiêu) thì chúng ta nên bắt đầu điều trị với thuốc ức chế kênh calci tác dụng kéo dài (Khuyến cáo 2C). Bởi vì nếu cần thêm thuốc khác, thuốc ức chế men chuyển, ức chế thụ thể có thể thêm vào để đạt được phác đồ điều trị mong muốn.

·         Ở những BN lớn tuổi có tăng HA tâm thu đơn độc (ISH), khuyến cáo nên hạ HA tâm thu dưới 150 mmHg so với những trị số cao hơn (Khuyến cáo 1B). Ở những bệnh nhân đó, khuyến cáo hạ HA xuống dưới 140 mmHg so với những trị số cao hơn nếu có thể hạ được mà không có những tác dụng phụ đáng kể gây ra bởi thuốc (Khuyến cáo 2C). Người lớn tuổi mà sức khỏe yếu kém hoặc những người bị hạ HA tư thế đứng có nhiều khả năng không thể đạt được HA dưới 140 mmHg mà lại không có những tác dụng phụ của thuốc. Và ở những BN mà không thể đạt được HA mục tiêu thì khuyến cáo nên hạ HA ít nhất 20 mmHg (khuyến cáo 2C)

·         Ở những BN đang được điều trị tăng huyết áp tâm thu đơn độc, khuyến cáo rằng HA tâm trương sau điều trị nên lớn hơn 60 mmHg, ở những BN có bệnh mạch vành thì HA tâm trương cần đảm bảo trên 65 mmHg (khuyến cáo 2C). Huyết áp tâm trương cao hơn có thể chấp nhận được nếu những triệu chứng xảy ra có thể quy do giảm tưới máu.

·         Ở những BN lớn tuổi THA nhưng không phải tăng tâm thu đơn độc (tăng kết hợp cả HATT và HATTr) khuyến cáo HA mục tiêu nên là 140/90 mmHg (Khuyến cáo 2B).

·         Có một hạn chế tiềm tàng khi hạ HA ở những BN THA đó là làm suy giảm chức năng tâm thần kinh, dẫn đến những biểu hiện như lú lẫn, thờ ơ, hay buồn ngủ. Ở những bệnh nhân này, thuốc hạ HA nên được giảm liều, giảm số loại thuốc, HA tâm thu nên cho phép tăng lên ở mức độ mà giải quyết được các triệu chứng!!

                                                                   Lê Văn Tuyến dịch